Haziran 16, 2025

Neden Siyahi Down Sendromlu Bireyleri Pek Göremiyoruz?

Siyahi Down sendromlu bireyleri neden neredeyse hiç görmüyoruz? Güya bu genetik durum yalnızca beyaz bireylerde ortaya çıkıyormuş üzere bir algı oluşmuş durumda. Halbuki bu, gerçeği tam olarak yansıtmıyor. Siyahi bireylerde de Down sendromu görülüyor fakat ...

Siyahi Down sendromlu bireyleri neden neredeyse hiç görmüyoruz? Güya bu genetik durum yalnızca beyaz bireylerde ortaya çıkıyormuş üzere bir algı oluşmuş durumda. Halbuki bu, gerçeği tam olarak yansıtmıyor. Siyahi bireylerde de Down sendromu görülüyor lakin gereğince temsil edilmiyorlar. Bu görünmezliğin gerisinde düşündüğümüzden daha karmaşık sebepler yatıyor. Gelin bakalım…

Kaynak 1, Kaynak 2

Down sendromu, ekstra bir 21. kromozomun varlığıyla oluşan genetik bir durumdur ve ırka bağlı değildir.

Elbette bu durumun görülme sıklığında kimi değişkenler olabilir ancak bunlar genetikten çok sıhhat sistemine ve tanıya erişimle ilgili. Amerika’da yapılan araştırmalar, Down sendromunun farklı ırklarda misal oranlarda görüldüğünü ortaya koyuyor. 

Ancak siyahi bebeklerde teşhislerin daha geç konulması ya da gereğince erken fark edilmemesi, bu çocukların istatistiklerde daha az görünmesine neden olabiliyor.

Peki biz neden pek göremiyoruz?

Bu algının oluşmasının bir öbür nedeni de temsil eksikliği. Toplumsal medyada, reklamlarda, kampanyalarda yahut farkındalık içeriklerinde siyahi Down sendromlu çocukların daha az yer alması, toplumun genelinde bu bireylerin var olmadığı üzere bir izlenim oluşturabiliyor.

Oysa ki gerçek değil. Teşhis konulmasındaki gecikmeler, sıhhat hizmetlerine eşit erişememe, genetik danışmanlık yetersizlikleri ve erken müdahale imkanlarının sonluluğu siyahi aileler için kıymetli pürüzler oluşturuyor. Bu da hem takviye sistemlerine ulaşımı hem de kamusal görünürlüğü etkiliyor.

Down sendromunun en yaygın tipi olan Trizomi 21, direkt genetik tesadüf sonucu oluşur ve ırkla hiçbir bağlantısı yoktur.

Fakat 35 yaş üstü gebeliklerde riskin arttığı biliniyor ve bu yaş faktörü birtakım demografik kümelerde farklılık gösterebiliyor. Tekrar de bu fark, siyahi bireylerin genetik olarak daha az etkilendiği manasına gelmez. 

Bazı araştırmalarda folat metabolizması üzere biyolojik tesirler gündeme gelse de Down sendromunun nedeni hala tam olarak açıklanabilmiş değil. Bu yüzden mevcut yanlış anlamaları ortadan kaldırmak için bilimsel bilgilerin yanı sıra toplumsal farkındalığın da artması gerekiyor.

About The Author